Η μακρά ιστορία και ο υψηλός επιπολασμός των κηλών του κοιλιακού τοιχώματος οδήγησε στην ανάπτυξη μιας ξεχωριστής υποειδικότητας της γενικής χειρουργικής επιστήμης, αυτήν της χειρουργικής των κηλών του κοιλιακού τοιχώματος. Οι Αιγύπτιοι (1500 π.Χ.), οι Φοίνικες (900 π.Χ.) και οι Αρχαίοι Έλληνες (Ιπποκράτης 400 π.Χ.) διέγνωσαν πρώτοι κάποιες μορφές κηλών του κοιλιακού τοιχώματος. Η προσπάθεια αποκατάστασης οδήγησε στην ανάπτυξη διαφόρων τεχνικών, οι οποίες μπορούν να χαρακτηρισθούν ως η απαρχή ενός εκ των μακροβιότερων τομέων στην ιστορία της χειρουργικής.
Η εξέλιξη της χειρουργικής αποκατάστασης των κηλών του κοιλιακού τοιχώματος συμπορεύεται με την εξέλιξη της χειρουργικής επιστήμης στο σύνολό της, με τις πιο σύγχρονες τεχνικές να βρίσκουν εφαρμογή στον τομέα αυτό. Παλαιότερα, η έρευνα και η προσπάθεια εξέλιξης επικεντρωνόταν στην ανάπτυξη νέων χειρουργικών τεχνικών για ασφαλέστερη και αποτελεσματικότερη αποκατάσταση των κηλών, καθώς και την ελαχιστοποίηση των επιπλοκών. Σήμερα, πλέον έχουμε τη δυνατότητα να συγκεράσουμε τα ανωτέρω με την ελαχιστοποίηση του πόνου και της ταλαιπωρίας του ασθενή και τη συντόμευση του χρόνου μετεγχειρητικής αποκατάστασης.
Λίγα λόγια για τις κήλες του κοιλιακού τοιχώματος…
Κήλη του κοιλιακού τοιχώματος ονομάζεται η παθολογική κατάσταση, κατά την οποία κάποιο τμήμα ενός ενδοκοιλιακού σπλάχνου (συνήθως εντέρου) προβάλλει εκτός του μυϊκού τοιχώματος της κοιλιάς, διαμέσου κάποιου χάσματος. Αποτέλεσμα είναι η δημιουργία μιας χαρακτηριστικής ψηλαφητής διόγκωσης στην περιοχή, η οποία είναι εμφανής όταν ο ασθενής είναι όρθιος και εξαφανίζεται όταν είναι ξαπλωμένος.
Πού οφείλεται η δημιουργία μιας κήλης του κοιλιακού τοιχώματος;
Η δημιουργία μιας κήλης οφείλεται σε παράγοντες που αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση, προκαλώντας χαλάρωση ή ρήξη ινών των μυών του κοιλιακού τοιχώματος, με αποτέλεσμα τη δημιουργία του χάσματος. Από το σημείο αυτό βρίσκει δίοδο συνήθως κάποιο τμήμα εντέρου ή λιπώδους ιστού και εξέρχεται του τοιχώματος, στην περιοχή κάτω από το δέρμα.
Ποιοι παράγοντες αυξάνουν την πίεση στο εσωτερικό της κοιλιάς;
- Η άρση μεγάλου βάρους
- Η χειρωνακτική εργασία
- Ο χρόνιος βήχας
- Το πτάρνισμα
- Η παχυσαρκία
- Η δυσκοιλιότητα
- Η ύπαρξη υγρού στην κοιλιά
- Η εγκυμοσύνη
- Η υπερτροφία του προστάτη
- Το κάπνισμα (ως παράγοντας πρόκλησης έντονου και χρόνιου βήχα)
Παρόλα αυτά, δεν είναι σπάνια η δημιουργία μιας κήλης χωρίς να υφίσταται κάποιος από τους παραπάνω επιβαρυντικούς παράγοντες. Σε αυτές τις περιπτώσεις αποδίδουμε τη εμφάνιση της κήλης σε κάποια γενική αδυναμία του συνδετικού ιστού και των μυϊκών διαμερισμάτων της περιοχής.
Ποια είναι τα συμπτώματα της κήλης του κοιλιακού τοιχώματος;
Στο αρχικό της στάδιο, μια κήλη του κοιλιακού τοιχώματος μπορεί να μην εμφανίσει καθόλου συμπτώματα πέραν του εξογκώματος κάτω από το δέρμα της περιοχής. Η ασυμπτωματική φάση της κήλης μπορεί να διαρκέσει αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Ορισμένοι ασθενείς παραπονιούνται για ορισμένα άλλα, πιο άτυπα συμπτώματα, όπως μια αίσθηση καύσου, βάρους ή «ηλεκτρικού ρεύματος» στην περιοχή εμφάνισης της κήλης.
Ποια είναι τα είδη κηλών του κοιλιακού τοιχώματος;
Είναι η συχνότερη μορφή κήλης στον ενήλικο πληθυσμό, με μεγαλύτερα ποσοστά εμφάνισης στους άνδρες σε σύγκριση με τις γυναίκες. Εμφανίζεται ως ένα εξόγκωμα στη μηροβουβωνική περιοχή και συνήθως προκαλεί ήπια συμπτώματα και μια αίσθηση βάρους, η οποία μπορεί να επεκτείνεται έως τον όρχι ή το μηρό. Μπορεί να εμφανιστεί στη δεξιά ή την αριστερή βουβωνική χώρα, ή – κάποιες φορές – και στις δύο πλευρές (αμφοτερόπλευρη βουβωνοκήλη).
Εντοπίζεται λίγο χαμηλότερα από το βουβωνικό σύνδεσμο, στην περιοχή του μηριαίου δακτυλίου. Εξαιτίας ανατομικών ιδιαιτεροτήτων, εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα στις γυναίκες. Συνήθως, το μέγεθος του συγκεκριμένου τύπου κήλης είναι πολύ μικρό και αυτός είναι ο λόγος που συνήθως δε γίνεται αντιληπτή από τον ασθενή και διαγιγνώσκεται τυχαία ή κατά την εμφάνιση κάποιας επιπλοκής.
Πρόκειται για μια κοιλιοκήλη που, όπως υποδηλώνει και το όνομά της, εμφανίζεται στην περιοχή του ομφαλού ή πέριξ αυτού (παραομφαλοκήλη). Έχει τη μορφή εξογκώματος, με αποτέλεσμα συχνά να «εξαφανίζει» τη φυσιολογική εσοχή του ομφαλού. Δημιουργείται συχνά σε πολύτοκες γυναίκες ή γυναίκες με πολλαπλές κυήσεις. Δύναται να εμφανιστεί ακόμη και σε νεογνική ηλικία ή λίγο αργότερα, όμως συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις υποχωρεί μετά τους πρώτους μήνες της ζωής.
Μετεγχειρητική ονομάζεται η κήλη που εμφανίζεται ως μια διόγκωση στην περιοχή της τομής (ή πλησίον αυτής) από κάποια παλαιότερη χειρουργική επέμβαση. Μια μετεγχειρητική κήλη προκύπτει σε ένα ποσοστό της τάξης του 15 – 20% των ασθενών που έχουν υποβληθεί σε κάποια χειρουργική επέμβαση στην κοιλιακή χώρα.
Ονομάζεται και κήλη λευκής γραμμής, καθώς εμφανίζεται στην κάθετη γραμμή που εκτείνεται από το στέρνο έως τον ομφαλό. Δεν είναι από τις συχνότερες μορφές κήλης του κοιλιακού τοιχώματος, καθώς εμφανίζεται στο 2-3 % του πληθυσμού.
Είναι γνωστή και με άλλα ονόματα, όπως «σύνδρομο κοιλιακών προσαγωγών» ή «αθλητική ηβαλγία». Παρατηρείται συνήθως σε επαγγελματίες αθλητές ή άτομα που παρουσιάζουν έντονη σωματική δραστηριότητα. Εκδηλώνεται συχνά με διάχυτο πόνο πάνω από το βουβωνικό σύνδεσμο, ο οποίος αντανακλά στην περιοχή των προσαγωγών, των όρχεων και κατά μήκος της μέσης γραμμής του εσωτερικού του μηρού. Συνήθως δεν εκδηλώνεται με τη χαρακτηριστική μορφή εξογκώματος, γεγονός που καθιστά τη διάγνωση της συγκεκριμένης πάθησης δύσκολη.
Είναι επικίνδυνη μια κήλη του κοιλιακού τοιχώματος;
Οι κήλες του κοιλιακού τοιχώματος πρέπει να αντιμετωπίζονται σε σύντομο χρονικό διάστημα από τη στιγμή της διάγνωσής τους. Όσο μια κήλη παραμένει αθεράπευτη αυξάνεται προοδευτικά σε μέγεθος, με αποτέλεσμα να προκαλεί πίεση στους γύρω ιστούς και να δυσχεραίνει την μετέπειτα χειρουργική της αποκατάσταση. Παρόλο που η αύξηση του μεγέθους μιας κήλης δεν είναι αμελητέα, δεν αποτελεί την πιο επικίνδυνη εξέλιξη της πάθησης. Η πιθανότητα περίσφιξης του περιεχομένου της είναι η επιπλοκή που κατατάσσει τις κήλες του κοιλιακού τοιχώματος στην κατηγορία των εν δυνάμει επικίνδυνων παθήσεων.
Τι είναι η περίσφιξη του περιεχομένου μιας κήλης;
Περίσφιξη του περιεχομένου μιας κήλης του κοιλιακού τοιχώματος ονομάζεται ο μόνιμος εγκλωβισμός του σπλάχνου εκτός του μυϊκού τοιχώματος της κοιλιάς. Σε αυτήν την περίπτωση οι μύες του τοιχώματος ασκούν πίεση στο σπλάχνο, με αποτέλεσμα να διαταράσσουν προοδευτικά τη φλεβική απορροή του και στη συνέχεια την αρτηριακή αιμάτωσή του, κάτι που μαθηματικά οδηγεί σε καθολική ισχαιμία και νέκρωσή του.
Πώς αντιμετωπίζονται οι κήλες του κοιλιακού τοιχώματος;
Η ενδεδειγμένη μέθοδος αντιμετώπισης μιας κήλης του κοιλιακού τοιχώματος είναι αποκλειστικά η χειρουργική επέμβαση. Οι εφαρμογές της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής που είναι διαθέσιμες στις ημέρες μας προσφέρουν τη δυνατότητα επιδιόρθωσης απλών αλλά και πολύπλοκων περιστατικών κήλης του κοιλιακού τοιχώματος με τον πιο «φιλικό» προς τον ασθενή τρόπο.
Ανάλογα με τον τύπο και τα χαρακτηριστικά της κάθε περίπτωσης, ο Χειρουργός θα προτείνει την καταλληλότερη χειρουργική τεχνική και το κατάλληλο ενισχυτικό πλέγμα αποκατάστασης.
Ρομποτική Χειρουργική αποκατάσταση των κηλών του κοιλιακού τοιχώματος
Η ρομποτική χειρουργική τεχνολογία έχει υιοθετηθεί από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της Ευρώπης και της Αμερικής για την αντιμετώπιση ενός μεγάλου φάσματος παθήσεων που χρήζουν χειρουργικής αποκατάστασης.
Ο εργονομικός σχεδιασμός του ευρέως χρησιμοποιούμενου ρομποτικού συστήματος Da Vinci Xi® (πρώτο εγκεκριμένο από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων και Υλικών – FDA για την πραγματοποίηση χειρουργικών επεμβάσεων) παρέχει πολλαπλά πλεονεκτήματα στον τομέα της αποκατάστασης των κηλών του κοιλιακού τοιχώματος (abdominal wall robotic surgery). To Da Vinci Xi® περιλαμβάνει τέσσερις αρθρωτούς ρομποτικούς βραχίονες, ένας εκ των οποίων φέρει μια κάμερα υψηλής ανάλυσης. Στους υπόλοιπους τρεις είναι προσαρτημένα τα χειρουργικά εργαλεία.
Η βασική διαφορά με τη γνωστή σε όλους λαπαροσκοπική χειρουργική μέθοδο είναι πως ο Χειρουργός δε στέκεται ο ίδιος πάνω από τον ασθενή, αλλά χειρίζεται τους βραχίονες απομακρυσμένα μέσω μιας ρομποτικής κονσόλας. Οι ευέλικτοι βραχίονες του συστήματος αναπαράγουν επακριβώς τις κινήσεις του Χειρουργού απορροφώντας το φυσιολογικό τρέμουλο του ανθρώπινου χεριού.
Η πρωτοποριακή τεχνολογία συγχρονισμού διπλής εικόνας (focus – free technology), σε συνδυασμό με το τρισδιάστατο φάσμα φακών 3D, προσφέρουν τη δυνατότητα μεγέθυνσης του χειρουργικού πεδίου έως και 15 φορές, με ταυτόχρονη εξάλειψη του θολώματος. Παράλληλα εξασφαλίζεται η δυνατότητα ανάστροφης όρασης (upside down) και ανοσοφθορίζουσας απεικόνισης, ώστε ο χειρουργός να μπορεί να έχει σαφή και λεπτομερή εικόνα των εσωτερικών δομών του ασθενούς, όπως με καμία άλλη μέθοδο.
Η ρομποτική κονσόλα είναι στημένη κοντά στο χειρουργικό κρεβάτι και ο Ιατρός χειρίζεται τους βραχίονες μέσω ειδικών χειριστηρίων (masters), τα οποία εφαρμόζουν στα δάκτυλά του. Οι βραχίονες έχουν τη δυνατότητα πραγματοποίησης ενός εξαιρετικά μεγάλου εύρους κινήσεων, ενώ ταυτοχρόνως μπορούν να περιστρέφονται 360ο μέσα στο χειρουργικό πεδίο. Έτσι επιτρέπεται στο χειρουργό να έχει τον απόλυτο έλεγχο των κινήσεων με ακρίβεια που δεν μπορεί να επιτευχθεί απευθείας από το ανθρώπινο χέρι.
Πλεονεκτήματα της ρομποτικής χειρουργικής στην αντιμετώπιση των κηλών του κοιλιακού τοιχώματος
Ένα από τα σπουδαιότερα πλεονεκτήματα της ρομποτικής τεχνολογίας στη χειρουργική αποκατάσταση των κηλών του κοιλιακού τοιχώματος είναι η διεύρυνση των δυνατοτήτων της εξωπεριτοναϊκής αποκατάστασης των κοιλιοκηλών (τεχνική eTEP). Με απλά λόγια, η συγκεκριμένη μέθοδος προσφέρει τη δυνατότητα αποκατάστασης στο στενό χώρο ανάμεσα στον υμένα που περιβάλλει τα σπλάγχνα της κοιλιάς και στην οπίσθια επιφάνεια του κοιλιακού τοιχώματος. Με χρήση της ρομποτικής τεχνολογίας η τεχνική eTEP μπορεί να πραγματοποιηθεί αναστρόφως, ακόμα και σε μεγάλες κήλες και να χρησιμοποιηθούν ακόμη μεγαλύτερα πλέγματα. Με αυτόν τον τρόπο ο ασθενής αποδεδειγμένα οδηγείται σε καλύτερη αποκατάσταση και ελάττωση της πιθανότητας υποτροπής.
Στα πλεονεκτήματα της ρομποτικής χειρουργικής αποκατάστασης κηλών του κοιλιακού τοιχώματος περιλαμβάνονται τα εξής:
- Μέθοδος ελάχιστης επεμβατικότητας
- Ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού πόνου
- Μείωση του χρόνου μετεγχειρητικής αποκατάστασης
- Σχεδόν μηδαμινή απώλεια αίματος και τραυματισμού των γύρω ιστών
- Μεγάλη ακρίβεια και βελτίωση της χειρουργικής δεξιότητας λόγω του μεγαλύτερου εύρους κινήσεων
- Βελτιωμένη εικόνα και ορατότητα στο χειρουργικό πεδίο, με αποτέλεσμα την ευκολότερη αναγνώριση των εσωτερικών δομών του ασθενούς
- Βελτιωμένο αισθητικό αποτέλεσμα λόγω των μικρότερων τομών
- Ελαχιστοποίηση των διεγχειρητικών και μετεγχειρητικών επιπλοκών
- Μείωση μετεγχειρητικών λοιμωδών επιπλοκών
Πώς να επιλέξετε χειρουργό για την αποκατάσταση της κήλης σας;
Ο χειρισμός ενός ρομποτικού χειρουργικού συστήματος απαιτεί συγκεκριμένη εκπαίδευση και κατάρτιση στην τεχνική. Ο Γενικός Χειρουργός Δρ. Χαράλαμπος Σπυρόπουλος είναι διαπιστευμένος στην εκτέλεση ρομποτικών χειρουργικών επεμβάσεων, έχοντας λάβει τη ρομποτική πιστοποίηση στο κέντρο αναφοράς στη ρομποτική χειρουργική, στο νοσοκομείο Misericordia, στο Grosseto της Ιταλίας. Το κέντρο αυτό θεωρείται ως κέντρο αριστείας στη ρομποτική χειρουργική, έχοντας ως επιστημονικό υπεύθυνο τον Kαθηγητή Xειρουργικής στο πανεπιστήμιο του Illinois, Prof. Pier Cristoforo Giulianotti και οργανωτή τον Dr. Paolo Pietro Bianchi, έναν από τους πιο έμπειρους ρομποτικούς χειρουργούς στην Ευρώπη.
Τέλος ο Δρ. Χαράλαμπος Σπυρόπουλος είναι πρωτοπόρος χειρουργός στην αποκατάσταση των κηλών με τη χρήση της ελάχιστα επεμβατικής ενδοσκοπικής, εξωπεριτοναϊκής τεχνικής (TEP και eTEP) χωρίς χρήση ραμμάτων και καθηλωτικών υλικών για την τοποθέτηση του πλέγματος, τεχνική που επιτρέπει την ανώδυνη και οριστική αποκατάσταση όλων των μορφών κηλών του κοιλιακού τοιχώματος ή των υποτροπών τους (specialized hernia surgeon).
