Κήλη ονομάζεται η παθολογική κατάσταση κατά την οποία κάποιο ενδοκοιλιακό σπλάχνο προβάλλει εκτός του μυϊκού περιβλήματος της κοιλιάς διαμέσου κάποιου χάσματος, με αποτέλεσμα τη δημιουργία του χαρακτηριστικού «εξογκώματος» κάτω από το δέρμα.
Κάθε κήλη του κοιλιακού τοιχώματος αποτελείται από τον κηλικό σάκο, τον αυχένα και το περιεχόμενό της.
Κηλικός σάκος: Η εσωτερική επιφάνεια των τοιχωμάτων της κοιλιάς και της πυέλου καθώς και τα ενδοκοιλιακά σπλάχνα καλύπτονται από μία λεπτή μεμβράνη που ονομάζεται περιτόναιο. Ο κηλικός σάκος είναι ένα τμήμα του περιτόναιου που, μαζί με το σπλάγχνο που περιέχει, προβάλλει μέσω του χάσματος του κοιλιακού τοιχώματος.
Αυχένας της κήλης: Πρόκειται για το στενότερο τμήμα της κήλης, το σημείο δηλαδή που ξεκινά το χάσμα επί του μυϊκού τοιχώματος.
Περιεχόμενο της κήλης: Είναι το περιεχόμενο που ευρίσκεται εντός του κηλικού σάκου και συνήθως αφορά τμήμα του εντέρου, σε περιπτώσεις μεγάλων κηλών, ή κάποιο τμήμα λίπους σε μικρότερες κήλες.
Πώς δημιουργείται μια κήλη;
Η δημιουργία μιας κήλης συνήθως οφείλεται σε παράγοντες που αυξάνουν την πίεση στο εσωτερικό της κοιλιάς, προκαλώντας χαλάρωση ή ρήξη ινών των μυών του κοιλιακού τοιχώματος και δημιουργία κάποιου χάσματος. Μέσω του χάσματος αυτού, κάποιο σπλάχνο μπορεί να εξέλθει από τη φυσιολογική ενδοκοιλιακή του θέση και να εντοπίζεται εκτός του τοιχώματος, κάτω από το δέρμα.
Συχνότερες αιτίες αύξησης της ενδοκοιλιακής πίεσης είναι:
- Η βαριά χειρωνακτική εργασία
- Η άρση μεγάλου βάρους
- Ο χρόνιος βήχας
- Η παχυσαρκία
- Η δυσκοιλιότητα
- Η ύπαρξη υγρού στην κοιλιά
- Η εγκυμοσύνη
Συχνά ωστόσο, υπάρχει γενετικά μια γενικότερη αδυναμία του συνδετικού ιστού και των μυϊκών διαμερισμάτων, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα δημιουργίας μιας κήλης, ακόμα και χωρίς τους επιβαρυντικούς παράγοντες.
Διάκριση κηλών του κοιλιακού τοιχώματος
Υπάρχουν δύο κριτήρια κατηγοριοποίησης των κηλών του κοιλιακού τοιχώματος. Το πρώτο αφορά στη δυνατότητα ανάταξης (επαναφοράς) του περιεχομένου της κήλης στη φυσιολογική του θέση και διακρίνει τις κήλες σε ανατασσόμενες και μη.
- Ανατασσόμενη (ανατάξιμη) Κήλη
Στις ανατασσόμενες κήλες, το τμήμα του οργάνου που προβάλλει είναι δυνατό να επανέλθει στη φυσιολογική ανατομική του θέση, στο εσωτερικό της κοιλιάς, ωστόσο σχεδόν πάντα η ανάταξη αυτή είναι παροδική και με την πρώτη δραστηριότητα η κήλη ξαναπροβάλλει. Η κλινική εξέταση από Ειδικό Ιατρό θα δείξει κατά πόσο μια κήλη είναι ανατάξιμη ή όχι, καθώς σε αρκετές περιπτώσεις η ανάταξη της κήλης είναι μερική. Σε ανατασσόμενες κήλες δεν απαιτείται άμεσα χειρουργική επέμβαση, ωστόσο, η αναβολή της οριστικής χειρουργικής αντιμετώπισης μιας – ανατάξιμης και μη – κήλης ενέχει κινδύνους. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις ανατάξιμων κηλών που περισφίχθηκαν αιφνιδίως. Επιπλέον, η αναβολή της οριστικής αντιμετώπισης μιας κήλης δημιουργεί συμφύσεις μεταξύ του κηλικού σάκου και των πέριξ ιστών, γεγονός που καθιστά δυσκολότερη τη μετέπειτα χειρουργική αποκατάσταση.
- Μη ανατασσόμενη κήλη
Κήλες όπου το τμήμα του οργάνου που προβάλλει δεν επανέρχεται ενδοκοιλιακά ονομάζονται μη ανατασσόμενες κήλες. Οι περιπτώσεις μη ανατάξιμων κηλών χρήζουν άμεσης χειρουργικής αντιμετώπισης. Ιδιαίτερα επί οξείας εμφάνισης αδυναμίας ανάταξης, όσο καθυστερεί η χειρουργική αντιμετώπιση τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος περίσφιξης και νέκρωσης του περιεχομένου της κήλης.
Τύποι κηλών του κοιλιακού τοιχώματος
Το δεύτερο κριτήριο κατηγοριοποίησης των κηλών του κοιλιακού τοιχώματος βασίζεται στο ανατομικό σημείο εμφάνισής τους:
Πρόκειται για τη συχνότερη μορφή κήλης στον ενήλικο πληθυσμό. Εμφανίζεται σε πολύ μεγαλύτερη συχνότητα στους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες, εξαιτίας μιας γενετικά προκαθορισμένης αδυναμίας στην περιοχή. Στο αρχικό της στάδιο μία βουβωνοκήλη μπορεί να παραμείνει ασυμπτωματική. Το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα της βουβωνοκήλης είναι μία ορατή διόγκωση στη βουβωνική χώρα, ακριβώς πάνω από τα γεννητικά όργανα, πιο συχνά στη δεξιά πλευρά και ενίοτε στην αριστερή ή και τις δύο βουβωνικές περιοχές (άμφω βουβωνοκήλες).
Μηροκήλη
Όπως και η βουβωνοκήλη, η συγκεκριμένη μορφή κήλης εμφανίζεται στη μηροβουβωνική περιοχή. Εντοπίζεται στο μηριαίο δακτύλιο, λίγο χαμηλότερα από το βουβωνικό σύνδεσμο και εμφανίζεται κατά πλειοψηφία στις γυναίκες, λόγω της μικρότερης πυέλου σε σχέση με τους άνδρες. Κύριο χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης μορφής κήλης είναι το μικρό της μέγεθος. Αυτός είναι και ο λόγος που συνήθως δε γίνεται αντιληπτή από τον ασθενή και διαγιγνώσκεται εκτάκτως, λόγω σοβαρών συμπτωμάτων (συχνά με εικόνα εντερικής απόφραξης). Η διόγκωση που δημιουργείται καθίσταται ορατή συνήθως όταν ο ασθενής βρίσκεται σε όρθια θέση, συχνά κατά τη διάρκεια σωματικής άσκησης ή όταν βήχει.
Η ομφαλοκήλη είναι μία μορφή κοιλιοκήλης που εμφανίζεται στο επίπεδο του ομφαλού ή πέριξ αυτού. Όπως και οι άλλες μορφές κήλης, εμφανίζεται ως μια ορατή διόγκωση στην περιοχή με αποτέλεσμα να εξαφανίζεται η χαρακτηριστική ομφαλική πτυχή. Η συγκεκριμένη μορφή είναι συχνότερη στις γυναίκες, ιδιαίτερα στην περίοδο μετά την εγκυμοσύνη και συχνά σχετίζεται με τις πολλαπλές εγκυμοσύνες. Η ομφαλοκήλη μπορεί να εμφανιστεί συγγενώς και στη νεογνική ηλικία, ωστόσο συνήθως υποχωρεί κατά τους πρώτους μήνες της ζωής.
Ο συγκεκριμένος τύπος κήλης εμφανίζεται έπειτα από κάποια παλαιά χειρουργική επέμβαση ως μία διόγκωση επί της υπάρχουσας τομής ή πλησίον αυτής. Ένα ποσοστό 15 – 20% ασθενών που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση στο παρελθόν θα εμφανίσει αυτή τη μορφή κήλης, γεγονός που την καθιστά δεύτερη σε συχνότητα κήλη του κοιλιακού τοιχώματος. Κάθε τομή που πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια μιας επέμβασης στην περιοχή της κοιλιάς διαταράσσει τη φυσιολογική αρχιτεκτονική του κοιλιακού τοιχώματος, με αποτέλεσμα να καθιστά το σημείο αυτό πιο ευάλωτο. Όταν αυξηθεί η πίεση στο εσωτερικό της κοιλιάς, σε σημείο που να ξεπερνά την αντοχή του νεόπλαστου (ουλώδους) ιστού, επέρχεται η δημιουργία χάσματος στο σημείο εκείνο. Με αυτό το μηχανισμό, τμήμα οποιουδήποτε ενδοκοιλιακού σπλάγχνου (ανάλογα με το σημείο της τομής) μπορεί να προβάλλει και να εμφανιστεί η μετεγχειρητική κήλη.
Επιγαστρική κήλη
Η επιγαστρική κήλη, ή αλλιώς κήλη λευκής γραμμής, εντοπίζεται στην κάθετη γραμμή ανάμεσα στο στέρνο και τον ομφαλό, σε ένα ποσοστό 2-3% του πληθυσμού. Δημιουργείται εξαιτίας της εξασθένησης του μυϊκού τοιχώματος του πρόσθιου κοιλιακού τοιχώματος και εμφανίζεται με τριπλάσια συχνότητα στους άνδρες. Συνήθως, προκαλείται λόγω έντονης σωματικής δραστηριότητας ή απότομης αύξησης της ενδοκοιλιακής (άρση βάρους, έντονος βήχας).
Κήλη των αθλητών
Το σύνδρομο των κοιλιακών προσαγωγών ή sportsman hernia, όπως είναι η πιο σωστή ονομασία της κήλης των αθλητών, εμφανίζεται ιδιαίτερα συχνά σε αθλητές και των δύο φύλων, ιδίως σε ποδοσφαιριστές και καλαθοσφαιριστές. Η κήλη των αθλητών συχνά δεν παριστά αληθή κήλη αλλά σχετίζεται με το σύνολο των τραυματισμών στην κοιλιακή και πυελική χώρα αυτών των ατόμων και εκδηλώνεται με έντονο πόνο που αντανακλά στην περιοχή των προσαγωγών μυών, των όρχεων και στη βουβωνική περιοχή. Οι περισσότεροι αθλητές αναφέρουν ενόχληση ή/και αίσθημα καύσου στα γεννητικά όργανα κατά τη διάρκεια της αθλητικής δραστηριότητας ή μετά από αυτήν.
Η διάγνωση της κήλης των αθλητών είναι αρκετά απαιτητική, ενώ στο 30% των περιπτώσεων το σύνδρομο δε διαγιγνώσκεται. Η χειρουργική θεραπεία της κήλης των αθλητών πρέπει να είναι άμεση, ώστε να διασφαλιστεί η ταχύτερη και πλήρης επαναφορά στην αρχική υγιή κατάσταση του πάσχοντα, χωρίς να χάνεται άδικος χρόνος σε αέναα προγράμματα φυσιοθεραπείας.
Διαφραγματοκήλη
Το διάφραγμα είναι ένα μυϊκός θολωτός σχηματισμός που διαχωρίζει τη θωρακική από την κοιλιακή κοιλότητα. Η διαφραγματοκήλη δημιουργείται όταν κάποιο από τα ενδοκοιλιακά όργανα (συνήθως το στομάχι) μετατοπίζεται προς το θώρακα μέσω του διαφράγματος. Αποτελεί ένα ιδιαίτερο τύπο κήλης καθώς εμφανίζεται εσωτερικά της κοιλιάς και αφορά αρκετά μεγάλο κομμάτι του ενήλικου πληθυσμού, ιδιαίτερα ανθρώπους ηλικίας άνω των 70 ετών, ενώ πολύ συχνά συνυπάρχει με εμμένουσα γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
Χαρακτηριστικά συμπτώματα της συγκεκριμένης μορφής κήλης αποτελούν τα εξής:
- Προβλήματα στην πέψη
- Αίσθημα φουσκώματος
- Δυσφαγία
- Δυσκολία στην κατάποση
- Ναυτία
- Οπισθοστερνικό αίσθημα καύσου
- Όξινες ερυγές
- Αρρυθμίες και αύξηση της αρτηριακής πίεσης
- Δύσπνοια
Τι επιπλοκές δημιουργεί μια κήλη του κοιλιακού τοιχώματος;
Όσο μία κήλη παραμένει χωρίς αντιμετώπιση, αυξάνει προοδευτικά σε μέγεθος με αποτέλεσμα να δημιουργεί πίεση στους γύρω ιστούς και άτυπα συμπτώματα (κάψιμο, άτυπο πόνο). Αν και η αύξηση του μεγέθους δεν είναι αμελητέα, δεν είναι όμως η πιο επικίνδυνη εξέλιξη μιας κήλης. Η περίσφιξη του περιεχομένου της κήλης είναι η πιο επικίνδυνη επιπλοκή, λόγω των σοβαρότατων συνεπειών που μπορεί να προκαλέσει.
Περίσφιξη κήλης ονομάζεται ο μόνιμος εγκλωβισμός του σπλάχνου στον κηλικό σάκο, εκτός του μυϊκού τοιχώματος της κοιλιάς, και ο στραγγαλισμός του (συνήθως στο επίπεδο του αυχένα της κήλης). Το περισφιγμένο σπλάχνο παρουσιάζει άμεσα ή προοδευτικά διαταραχή στην αιμάτωσή του. Αρχικά, διακόπτεται η φλεβική απορροή του, εμφανίζεται οίδημα του τοιχώματός του, γεγονός που επιδεινώνει τη απόφραξη και τελικά επέρχεται πλήρης διακοπή της αρτηριακής του παροχής, γεγονός που οδηγεί σε καθολική ισχαιμία και νέκρωση.
Όλες οι κήλες του κοιλιακού τοιχώματος, ανεξαρτήτως μεγέθους και χρόνου εμφάνισης, έχουν ανάλογη πιθανότητα να επιπλακούν με περίσφιξη. Κανείς δεν μπορεί να θέσει χρονικό περιθώριο κατά τη διάρκεια του οποίου μία κήλη χαρακτηρίζεται ακίνδυνη ή χαμηλού κινδύνου. Συνεπώς, κάθε κήλη, ανεξαρτήτως μεγέθους, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται χειρουργικά σε σύντομο χρονικό διάστημα από τη στιγμή της διάγνωσής της και δεν πρέπει να τηρείται στάση αναμονής.
Διάγνωση
Η διάγνωση της κήλης τίθεται από τον εξειδικευμένο Χειρουργό με λήψη ιστορικού και την κατάλληλη κλινική εξέταση. Ενίοτε κρίνεται αναγκαία η διενέργεια απεικονιστικών εξετάσεων, ώστε ο Ιατρός να έχει μία σαφή και λεπτομερή εικόνα των χαρακτηριστικών της κήλης (κυρίως για υποτροπιάζουσες κήλες ή κοιλιοκήλες).
Η χειρουργική των κηλών αποτελεί πλέον μία ξεχωριστή υποειδικότητα της γενικής χειρουργικής επιστήμης. Η επιλογή του κατάλληλου Χειρουργού, με αποδεδειγμένη εμπειρία, εκπαίδευση και μακρόχρονη ενασχόληση στο πεδίο αυτό αποτελεί σημαντικό κριτήριο επιτυχίας της θεραπευτικής διαδικασίας στην αντιμετώπιση μιας κήλης του κοιλιακού τοιχώματος.
Χειρουργική θεραπεία των κηλών
Η αντιμετώπιση μιας κήλης του κοιλιακού τοιχώματος γίνεται αποκλειστικά με χειρουργική επέμβαση. Ανάλογα με τον τύπο και τα χαρακτηριστικά της κάθε περίπτωσης, ο Χειρουργός θα προτείνει την κατάλληλη χειρουργική τεχνική και το κατάλληλο ενισχυτικό πλέγμα αποκατάστασης.
Η σύγχρονη χειρουργική επιστήμη προσφέρει πλήθος επιλογών για την αντιμετώπιση των κηλών του κοιλιακού τοιχώματος. Πλέον, διαθέτουμε τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας, όπως είναι η λαπαροσκοπική, ενδοσκοπική και η ρομποτική τεχνική. Όλες αυτές οι τεχνικές αποτελούν σύγχρονες και ασφαλείς μεθόδους αποκατάστασης κηλών του κοιλιακού τοιχώματος και εφαρμόζονται επιτυχώς από το Δρ. Χαράλαμπο Σπυρόπουλο επί σειρά ετών.
Λαπαροσκοπική αποκατάσταση
Η λαπαροσκοπική τεχνική αποτέλεσε μεγάλη εξέλιξη της χειρουργικής επιστήμης, λόγω των πλεονεκτημάτων που παρουσίασε σε σύγκριση με την κλασική ανοιχτή προσπέλαση.
- Ανώδυνη μέθοδος
- Πραγματοποιείται μέσω πολύ μικρών τομών από όπου εισάγεται το λαπαροσκόπιο (κάμερα) και τα χειρουργικά εργαλεία εντός της κοιλίας
- Μείωση χρόνου μετεγχειρητικής αποκατάστασης
- Μείωση μετεγχειρητικών λοιμωδών επιπλοκών
Το κυριότερο μειονέκτημα της λαπαροσκοπικής χειρουργικής είναι η σημαντική δυσκολία της εισόδου των εργαλείων εντός της κοιλιάς, σε περίπτωση ύπαρξης πολυάριθμων και στερεών συμφύσεων (σύνθετες μετεγχειρητικές κήλες). Επιπλέον, με τη λαπαροσκοπική τεχνική, τις περισσότερες φορές το πλέγμα τοποθετείται εντός της κοιλιάς, σε επαφή με τα σπλάγχνα, γεγονός που απαιτεί τη χρήση ειδικών πλεγμάτων και μπορεί να συνδεθεί με μελλοντικές λοιμώδεις επιπλοκές
Ενδοσκοπική χειρουργική αποκατάσταση
Η ενδοσκοπική χειρουργική αποτελεί μία σύνθετη εξέλιξη της κλασικής λαπαροσκοπικής προσέγγισης, κατά την οποία οι χειρουργικοί χειρισμοί (με τη χρήση των κοινών λαπαροσκοπικών εργαλείων) δεν διενεργούνται εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας, αλλά εντός των μυικών διαμερισμάτων του κοιλιακού τοιχώματος.
Η μέθοδος αυτή (Total Extraperitoneal Repair – TEP) και η εξέλιξή της (extended TEP -eTEP), αν και πιο σύνθετη τεχνικά, έδωσε επαναστατική ώθηση στην ταχύτατη μετεγχειρητική ανάρρωση των ασθενών, μηδενίζοντας τον πόνο και την απώλεια αίματος, ενώ επέτρεψε την τοποθέτηση του αναγκαίου πλέγματος μακριά από τα ενδοκοιλιακά σπλάγχνα, εντός των μυϊκών διαμερισμάτων. Η τεχνική TEP αποτελεί την αρμονικότερη ανατομική θεραπεία των κηλών ιδίως στη βουβωνική περιοχή (βουβωνοκήλες, μηροκήλες).
Ρομποτική χειρουργική στην αποκατάσταση κηλών του κοιλιακού τοιχώματος
Η ρομποτική τεχνική αποτελεί τη σπουδαιότερη επανάσταση του 21ου αιώνα στον τομέα της χειρουργικής. Η μέθοδος αυτή ήρθε για να παγιώσει τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής και της ενδοσκοπικής τεχνικής και να διευρύνει ακόμη περισσότερο τις χειρουργικές επιλογές. Η σύγχρονη ρομποτική προσπέλαση παρέχει επιπρόσθετα τη δυνατότητα εκτέλεσης τεχνικών που δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν με καμία άλλη μέθοδο.
Κατά την εκτέλεση μιας ρομποτικής χειρουργικής επέμβασης ο Χειρουργός δε στέκεται πάνω από τον ασθενή κρατώντας ο ίδιος τα χειρουργικά εργαλεία, αλλά βρίσκεται μπροστά σε μια ρομποτική κονσόλα. Μέσω ενός εξελιγμένου συστήματος πλοήγησης μπορεί να χειρίζεται απομακρυσμένα τα χειρουργικά εργαλεία, τα οποία είναι ενσωματωμένα σε τρεις ρομποτικούς αρθρωτούς βραχίονες. Το ρομποτικό Σύστημα εκτελεί τις εντολές του Χειρουργού με ακρίβεια χιλιοστού. Σε έναν τέταρτο αρθρωτό βραχίονα φέρονται δύο ενσωματωμένες 3D μικροκάμερες υψηλής ευκρίνειας που παρέχουν στο Χειρουργό μοναδικά λεπτομερή εικόνα του χειρουργικού πεδίου.
Η ρομποτική προσέγγιση εξελίσσει και διευρύνει τη δυνατότητα χειρουργικής αποκατάστασης της κήλης εντός των μυϊκών διαμερισμάτων του κοιλιακού τοιχώματος (εκτός της κοιλιάς). Με τη χρήση της ρομποτικής τεχνολογίας, η τεχνική εξωπεριτοναϊκής αποκατάστασης των κοιλιοκηλών (eTEP) μπορεί να γίνει αναστρόφως ακόμη και σε μεγάλες κοιλιοκήλες και να χρησιμοποιηθούν ακόμη μεγαλύτερα πλέγματα – εκτός της κοιλιάς – γεγονός που αποδεδειγμένα οδηγεί σε καλύτερη αποκατάσταση και ελάττωση υποτροπών.
Πώς να επιλέξετε Χειρουργό για τη θεραπεία της κήλης σας
Ο Δρ. Χαράλαμπος Σπυρόπουλος είναι εξειδικευμένος Χειρουργός στην Ελάχιστα Επεμβατική, Λαπαροενδοσκοπική & Ρομποτική Χειρουργική κηλών του κοιλιακού τοιχώματος. Είναι πρωτοπόρος στην αποκατάσταση των κηλών της βουβωνικής περιοχής (βουβωνοκηλών και μηροκηλών) με τη χρήση της ελάχιστα επεμβατικής ενδοσκοπικής, εξωπεριτοναϊκής τεχνικής (TEP και eTEP) χωρίς χρήση ραμμάτων και καθηλωτικών υλικών για την τοποθέτηση του πλέγματος, τεχνική που επιτρέπει την ανώδυνη, οριστική αποκατάσταση όλων των μορφών βουβωνοκήλης, κοιλιοκήλης ή των υποτροπών τους (specialized hernia surgeon).
Έχει λάβει ρομποτική πιστοποίηση για τη διενέργεια χειρουργικών επεμβάσεων, στο νοσοκομείο Misericordia, στο Grosseto της Ιταλίας, κέντρο αριστείας στη ρομποτική χειρουργική, με επιστημονικό υπεύθυνο τον Καθηγητή Χειρουργικής στο πανεπιστήμιο του Illinois, Prof. Pier Cristoforo Giulianotti και εκπαιδευτή τον Dr. Paolo Pietro Bianchi, έναν εκ των κορυφαίων ρομποτικών Χειρουργών στην Ευρώπη.
Το Σύστημα Da Vinci®, στο οποίο έχει εκπαιδευτεί ο Δρ. Σπυρόπουλος είναι το μοναδικό ρομποτικό σύστημα εγκεκριμένο από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων και Υλικών (FDA). Μάλιστα ο Ιατρός έχει στη διάθεσή του και χρησιμοποιεί την πιο εξελιγμένη μορφή ρομποτικού συστήματος στον κόσμο, DaVinci Xi®.
Εάν έχετε περισσότερες απορίες σχετικά με την αντιμετώπιση των κηλών του κοιλιακού τοιχώματος μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με το Χειρουργό ή να κλείσετε ένα διαγνωστικό ραντεβού για μία αξιολόγηση της κήλης σας.
