Η ομφαλοκήλη αποτελεί μια χαρακτηριστική μορφή κήλης του κοιλιακού τοιχώματος η οποία εντοπίζεται στην περιοχή του ομφαλού ή πέριξ αυτού. Όπως συμβαίνει και με τις υπόλοιπες μορφές κήλης, εμφανίζεται ως ένα εξόγκωμα στον ομφαλό ή στην περιοχή γύρω από αυτόν.
Οι ομφαλοκήλες αντιπροσωπεύουν περίπου το 10% του συνόλου των κηλών που εμφανίζονται στον ενήλικο πληθυσμό.
Τι είναι η ομφαλοκήλη;
Κάθε κήλη αποτελεί προβολή ενός εσωτερικού κοιλιακού οργάνου μέσω ενός αδύναμου σημείου του κοιλιακού τοιχώματος. Στη δημιουργία της αναγνωρίζεται πάντα ο κηλικός σάκος, το περίβλημα δηλαδή του ενδοκοιλιακού σπλάγχνου που προπίπτει. Σε περιπτώσεις μικρών ομφαλοκηλών ο σάκος περιέχει απλά τμήμα λίπους, ενώ σε περιπτώσεις μεγάλων κηλών περιέχεται κάποιο τμήμα του εντέρου.
Ο ομφαλός αποτελεί ένα εξ ορισμού ευένδοτο σημείο του σώματος από το οποίο διέρχονται τα ομφαλικά αγγεία κατά τη διάρκεια της εμβρυϊκής ζωής. Πριν από τη γέννηση, το βρέφος βασίζεται αποκλειστικά στον οργανισμό της μητέρας για την επιβίωση και ανάπτυξή του, γεγονός που επιτυγχάνεται μέσω του ομφάλιου λώρου. Η παρουσία του ομφάλιου λώρου επιτρέπει την ανταλλαγή οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών. Μετά τη γέννηση, ο ομφάλιος λώρος αφαιρείται και ο ομφαλός δημιουργείται ως κατάλοιπο της εμβρυϊκής ζωής. Με άλλα λόγια, ο ομφαλός είναι μία ιδιαίτερη ουλή που παραμένει ως ένα πιο «αδύναμο» σημείο του ανθρώπινου σώματος μετά τη γέννηση.
Μία ομφαλοκήλη μπορεί να είναι συγγενής, δηλαδή να έχει δημιουργηθεί κατά τη διάρκεια της εμβρυικής ζωής, ή επίκτητη, δηλαδή να εμφανιστεί αργότερα κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής.
Ποια είναι τα αίτια της ομφαλοκήλης;
Η εμφάνιση μιας κήλης του κοιλιακού τοιχώματος είναι πάντα το αποτέλεσμα του συνδυασμού παρουσίας ενός ευένδοτου σημείου του κοιλιακού τοιχώματος και αύξησης της ενδοκοιλιακής πίεσης.
Στα νεογέννητα, η ομφαλοκήλη οφείλεται σε ατελή σύγκλειση του τοιχώματος σε συνδυασμό με την απουσία της ελαστικότητας που έχει το τοίχωμα στην ενήλικο ζωή. Ο έντονος βήχας, το κλάμα ή μία δυνατή κραυγή μπορούν να αυξήσουν την πίεση που ασκείται στο κοιλιακό τοίχωμα και έτσι να γίνει κλινικά έκδηλη η ομφαλοκήλη. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι βρεφικές ομφαλοκήλες υποχωρούν μόνες τους κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους ζωής του παιδιού.
Παράγοντες, οι οποίοι μπορούν να αυξήσουν την ενδοκοιλιακή πίεση και συνήθως αποτελούν αίτιο δημιουργίας της ομφαλοκήλης είναι:
- Η παχυσαρκία
- Οι πολλαπλές εγκυμοσύνες
- Η συγκέντρωση ελεύθερου υγρού στην κοιλιά (ασκίτης)
- Κάποια παλαιότερη επέμβαση στην περιοχή της κοιλιάς
- Η βαριά σωματική άσκηση
- Κάποια κληρονομική αδυναμία του συνδετικού ιστού
- Η ταχεία απώλεια βάρους
- Κάποιος ενδοκοιλιακός όγκος
Παράγοντες κινδύνου εμφάνισης ομφαλοκήλης
Οι βρεφικές ομφαλοκήλες τείνουν να εμφανίζονται συχνότερα σε νεογέννητα χαμηλού σωματικού βάρους, με την ίδια συχνότητα σε αγόρια και κορίτσια.
Για τους ενήλικές το υπερβάλλον σωματικό βάρος και οι πολλαπλές εγκυμοσύνες φαίνεται να είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου. Οι γυναίκες παρουσιάζουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης αυτού του είδους της κήλης.
Συμπτώματα της ομφαλοκήλης
Μία ομφαλοκήλη μπορεί να προκαλέσει διαφορετικά, ή και καθόλου συμπτώματα. Αυτό εξαρτάται από το μέγεθός της, το είδος του εγκλωβισμένου σπλάχνου και άλλους εξατομικευμένους παράγοντες.
Εάν για παράδειγμα μέσα στον κηλικό σάκο βρίσκεται κάποιο τμήμα σπλαγχνικού λίπους, η ομφαλοκήλη μπορεί να παραμείνει ασυμπτωματική για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Εάν όμως η κήλη περιέχει κάποιο τμήμα του λεπτού ή του παχέος εντέρου μπορεί να συνοδεύεται από άτυπα κοιλιακά άλγη ή και πιο έντονο πόνο. Επιπλέον, τα όργανα αυτά δεν προστατεύονται όταν βρίσκονται έξω από την κοιλιακή κοιλότητα και μπορούν να τραυματιστούν ευκολότερα από εξωτερικές επιδράσεις.
Γι’ αυτόν το λόγο, τα συμπτώματα πρέπει να παρακολουθούνται, ώστε ο ασθενής να αναζητήσει ιατρική βοήθεια όταν είναι απαραίτητο.
Σε καταστάσεις που χρήζουν ιατρικής παρέμβασης, τα συμπτώματα που πρέπει να ανησυχήσουν είναι, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:
- Έντονος πόνος
- Αίσθημα βάρους στην κοιλιακή χώρα
- Δυσκολία στη πέψη
- Γαστρεντερικές διαταραχές / έμετος
- Ερυθρότητα της περιοχής της κήλης
- Πυρετός
Περίσφιξη της ομφαλοκήλης
Η περίσφιξη του περιεχομένου μιας κήλης είναι μία εξαιρετικά σοβαρή επιπλοκή που μπορεί να εμφανιστεί στα περισσότερα είδη κηλών. Σε περίπτωση περίσφιξης, ο ασθενής πρέπει να εκτιμηθεί άμεσα από ειδικό Χειρουργό καθώς:
- Το σπλάγχνο που έχει εγκλωβιστεί στραγγαλίζεται
- Εάν πρόκειται για τμήμα εντέρου, παρεμποδίζεται η κυκλοφορία του περιεχομένου του, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε εντερική απόφραξη
- Διαταράσσεται ή διακόπτεται πλήρως η αιμάτωση του εντέρου, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πιθανότητα ισχαιμίας και νέκρωσής του
Διάγνωση ομφαλοκήλης
Η διάγνωση της ομφαλοκήλης πραγματοποιείται από εξειδικευμένο Γενικό Χειρουργό, βάσει των συμπτωμάτων και του ιστορικού του ασθενούς. Η κλινική εξέταση είναι συνήθως αρκετή, παρόλα αυτά δεν είναι απίθανο να χρειαστούν και ορισμένες απεικονιστικές εξετάσεις, όπως υπέρηχος ή/και αξονική τομογραφία που θα επιβεβαιώσουν τη διάγνωση.
Θεραπεία της ομφαλοκήλης
Η θεραπεία της ομφαλοκήλης είναι αποκλειστικά χειρουργική. Σε περιπτώσεις παιδιών η κήλη μπορεί να υποστραφεί αυτόματα, στους ενήλικες όμως η διενέργεια χειρουργικής επέμβασης είναι σχεδόν πάντα απαραίτητη.
Για κήλες μικρού μεγέθους η αντιμετώπιση είναι αρκετά απλή και σύντομη. Ένας έμπειρος Χειρουργός μπορεί να αποκαταστήσει το χάσμα της κήλης μέσα σε διάστημα 20- 30 λεπτών. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η διενέργεια μίας μικρής τομής 2 εκ εντός της περιφέρειας του ομφαλού είναι αρκετή για την αποκατάσταση και παράλληλα θα είναι αόρατη στο μέλλον.
Οι χειρουργικές τεχνικές που επιλέγονται από το Γενικό Χειρουργό Δρ. Χαράλαμπο Σπυρόπουλο για μεγαλύτερες ομφαλοκήλες, σύμφωνα και με τις σύγχρονες κατευθυντήριες οδηγίες, είναι ελάχιστα επεμβατικές. Η λαπαροσκοπική και η ρομποτική τεχνική, με την τοποθέτηση ειδικού βιοσυμβατού πλέγματος, αποτελούν τις πιο σύγχρονες και ασφαλείς μεθόδους αποκατάστασης κηλών του κοιλιακού τοιχώματος και εφαρμόζονται από το Δρ. Σπυρόπουλο με μεγάλη επιτυχία εδώ και αρκετά χρόνια.
Ο εξειδικευμένος Χειρουργός είναι εκείνος που θα αξιολογήσει την κάθε περίπτωση και θα κρίνει ποια μέθοδος είναι σωστότερο να χρησιμοποιηθεί, ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς. Συχνά, σε άτομα με χαλάρωση των κοιλιακών τοιχωμάτων η επέμβαση αποκατάστασης συνδυάζεται με τη σύγχρονη χειρουργική διόρθωση της σφριγηλότητας των κοιλιακών μυών.
Λαπαροσκοπική αντιμετώπιση της ομφαλοκήλης
Η λαπαροσκοπική τεχνική είναι ελάχιστα επεμβατική διαδικασία, με πολύ καλά αποτελέσματα. Ο Χειρουργός πραγματοποιεί 3 μικρές τομές χιλιοστών από όπου εισάγεται το λαπαροσκόπιο, ένα μακρύ λεπτό όργανο, το οποίο φέρει στην άκρη του μία μικροσκοπική, φωτιζόμενη κάμερα. Από τις άλλες μικροτομές εισάγονται τα ειδικά ενδοσκοπικά χειρουργικά εργαλεία. Στη συνέχεια με λεπτούς χειρισμούς επαναφέρεται το τμήμα του σπλάχνου εντός της κοιλίας και αποκαθίσταται η φυσιολογική ανατομία του κοιλιακού τοιχώματος. Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις γίνεται χρήση ειδικού πλέγματος, ώστε να διασφαλιστεί η σταθερότητα του κοιλιακού τοιχώματος και να αποφευχθεί μελλοντική υποτροπή.
Ρομποτική αντιμετώπιση της ομφαλοκήλης
Η ρομποτική τεχνική ανήκει στις πιο σύγχρονες ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές μεθόδους για τη θεραπεία μιας κήλης. Σε αντίθεση με τη λαπαροσκόπηση όπου ο Χειρουργός χειρίζεται με τα χέρια του τα ενδοσκοπικά εργαλεία επί του ασθενούς, στη ρομποτική προσπέλαση τα εργαλεία τοποθετούνται στους βραχίονες ενός εξελιγμένου ρομποτικού συστήματος, το οποίο χειρίζεται απομακρυσμένα ο Χειρουργός μέσω μια ρομποτικής κονσόλας.
Πλεονεκτήματα της Ρομποτικής Χειρουργικής για την αντιμετώπιση της ομφαλοκήλης
Το Ρομποτικό Σύστημα Da Vinci Xi® που χρησιμοποιεί ο Δρ. Χαράλαμπος Σπυρόπουλος παρέχει πληθώρα πλεονεκτημάτων και δυνατοτήτων έναντι οποιασδήποτε άλλης χειρουργικής τεχνικής για την αποκατάσταση μιας κοιλιοκήλης:
- Το Ρομποτικό Σύστημα διαθέτει τέσσερις αρθρωτούς βραχίονες, οι οποίοι φέρουν τα χειρουργικά εργαλεία και εκτελούν τις εντολές του χειρουργού με απόλυτη ακρίβεια κινήσεων
- Προσφέρει μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων σε σύγκριση με τη λαπαροσκοπική μέθοδο. Τα λαπαροσκοπικά εργαλεία είναι ευθέα, σε αντίθεση με τους βραχίονες του ρομποτικού συστήματος, οι οποίοι αρθρώνονται στα άκρα τους. Με τον τρόπο αυτό, μπορούν να εκτελέσουν τις κινήσεις του καρπού, με ακόμα μεγαλύτερη ακρίβεια, αποσβένοντας παράλληλα και το φυσιολογικό τρόμο του ανθρώπινου χεριού.
- Παρέχει τη δυνατότητα τρισδιάστατης μεγεθυμένης απεικόνισης του χειρουργικού πεδίου, συνεπώς προσφέρει στο χειρουργό πολύ λεπτομερή εικόνα των εσωτερικών δομών του ασθενούς σε σύγκριση με τη λαπαροσκοπική ή τη φυσική εικόνα.
- Προκαλεί πολύ μικρότερο τραύμα των γύρω ιστών σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη τεχνική, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο μετεγχειρητικός πόνος και να επιταχύνεται η αποκατάσταση του ασθενούς.
- Προσφέρει τη δυνατότητα ανάστροφης όρασης (upside down vision), γεγονός που επιτρέπει την εκ των έσω ανακατασκευή του κοιλιακού τοιχώματος
- Επιτρέπει την αναδόμηση του κοιλιακού τοιχώματος με ανακατασκευή των μυϊκών διαμερισμάτων (Component Separation Technique). Αυτό δίνει τη δυνατότητα χρήσης μεγαλύτερων πλεγμάτων χωρίς επαφή με τα ενδοκοιλιακά σπλάχνα και επιτυγχάνει ισχυρότερη αποκατάσταση της κήλης.
- Ο Χειρουργός έχει τη δυνατότητα να χειρουργεί εντός του κοιλιακού τοιχώματος (TEP και eTEP αποκαταστάσεις), αποφεύγοντας το ενδοκοιλιακό περιβάλλον με τις πολυάριθμες συμφύσεις, ιδίως σε περιπτώσεις σύνθετων και υποτροπιαζουσών κοιλιοκηλών.
- Το αισθητικό αποτέλεσμα μετά την επέμβαση είναι άριστο, καθώς η διαδικασία πραγματοποιείται μέσω πολύ μικρών τομών, οι οποίες στο μέλλον «εξαφανίζονται».
Ποια είναι η μετεγχειρητική πορεία της ομφαλοκήλης;
Ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα των ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών είναι το γεγονός πως μετά την επέμβαση ο ασθενής μπορεί πολύ σύντομα να επανέλθει στις καθημερινές του δραστηριότητες.
Συγκεκριμένα:
- Παίρνει εξιτήριο την ίδια ημέρα: μετά από 3-4 ώρες μπορεί να επιστρέψει με ασφάλεια στο σπίτι του.
- Η οδήγηση επιτρέπεται την επόμενη ημέρα.
- Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει σε ήπια αθλητική δραστηριότητα (πχ. τρέξιμο) δύο ημέρες μετά το χειρουργείο.
- Το μπάνιο επιτρέπεται την ίδια ημέρα.
- Η σεξουαλική δραστηριότητα επιτρέπεται εντός τριών ημερών.
- Η γυμναστική επιτρέπεται εντός 7 ημερών.
- Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στην εργασία του άμεσα.
Ο κατάλληλος Ιατρός
Η ομφαλοκήλη, καθώς και οποιαδήποτε άλλη μορφή κήλης αντιμετωπίζονται από Εξειδικευμένο Γενικό Χειρουργό. Η χειρουργική των κηλών παριστά πλέον ξεχωριστή υποειδικότητα της γενικής χειρουργικής επιστήμης και ως εκ τούτου, θα πρέπει να επιλέξετε ένα Χειρουργό με αποδεδειγμένη εμπειρία, εκπαίδευση και μακρόχρονη ενασχόληση στο πεδίο αυτό.
Ο Δρ. Χαράλαμπος Σπυρόπουλος, αριστούχος Διδάκτωρ της Ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών κατέχει Εξειδίκευση στην Ελάχιστα Επεμβατική Λαπαροσκοπική & Ρομποτική Χειρουργική των κηλών του κοιλιακού τοιχώματος. Είναι ενεργό μέλος της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Ενδοσκοπικής Χειρουργικής (European Society of Endocsopic Surgery) και της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Χειρουργικής Κηλών (European Hernia Society). Είναι πρωτοπόρος στην αποκατάσταση κηλών της βουβωνικής περιοχής, των κοιλιοκηλών και των υποτροπών τους (specialized hernia surgeon), είναι πιστοποιημένος Ρομποτικός Χειρουργός για το πλέον εξελιγμένο Ρομποτικό Σύστημα DaVinci Xi, στο Διεθνές Κέντρο Ρομποτικής Χειρουργικής Misericordia Ospidale στο Grosseto της Ιταλίας και παράλληλα εξειδικευμένος συνεργάτης της εταιρίας BD – BARD, που ασχολείται αποκλειστικά με την ανάπτυξη και εξέλιξη πλεγμάτων στην αποκατάσταση των κοιλιοκηλών.
Επικοινωνήστε με το γιατρό και λύστε όλες σας τις απορίες σχετικά με την αντιμετώπιση της ομφαλοκήλης σας, ή οποιασδήποτε κήλης του κοιλιακού τοιχώματος.
