Η μετεγχειρητική κήλη μπορεί να εμφανιστεί έπειτα από μία επέμβαση στην περιοχή της κοιλιάς. Αποτελεί τη δεύτερη συχνότερη μορφή κήλης, μετά τη βουβωνοκήλη, και εμφανίζεται στο 15 – 20% των ανθρώπων που έχουν χειρουργηθεί στην κοιλιακή χώρα.
Τι είναι η μετεγχειρητική κήλη;
Κάθε κήλη του κοιλιακού τοιχώματος αναπτύσσεται όταν κάποιο ενδοκοιλιακό σπλάχνο βρίσκει δίοδο μέσω ενός αδύναμου σημείου και προβάλει προς τα έξω, κάτω από το δέρμα.
Οποιαδήποτε τομή έχει διενεργηθεί στο κοιλιακό τοίχωμα, λόγω επέμβασης στο παρελθόν, αποτελεί ένα ευάλωτο σημείο, με αυξημένη πιθανότητα δημιουργίας κήλης εξαιτίας της διαταραχής της φυσιολογικής αρχιτεκτονικής του μυϊκού τοιχώματος. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα συχνό σε τομές παρά τη μέση γραμμή του κοιλιακού τοιχώματος, όπου σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποκατασταθεί πλήρως το φυσιολογικό επίπεδο αντοχής του ιστού. Όταν λοιπόν η ενδοκοιλιακή πίεση αυξηθεί σε σημείο που υπερκεράσει την αντοχή του νεόπλαστου (ουλώδους) ιστού, το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία χάσματος και η εμφάνιση της μετεγχειρητικής κήλης. Στην κήλη αυτή, τμήμα λεπτού ή παχέος εντέρου ή ενδοκοιλιακό λίπος βρίσκει δίοδο δια του χάσματος που δημιουργείται και προβάλει κάτω από το δέρμα, μέσα σε έναν σάκο που δημιουργείται από το περιτόναιο (το λεπτό υμένα που περιβάλλει όλα τα κοιλιακά σπλάγχνα).
Ποια είναι τα αίτια της μετεγχειρητικής κήλης;
Αρκετοί παράγοντες μπορούν να λειτουργήσουν επιβαρυντικά επί μίας τομής του κοιλιακού τοιχώματος και να προκαλέσουν τη δημιουργία μιας μετεγχειρητικής κήλης:
- Έντονος βήχας
- Ανάπτυξη υπερβολικής πίεσης εντός της κοιλιάς, όπως συμβαίνει για παράδειγμα σε περιπτώσεις εγκυμοσύνης
- Βιαστική επιστροφή στο σύνολο των καθημερινών δραστηριοτήτων
- Παχυσαρκία
- Κάπνισμα
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Μεγάλη τάση κατά τη συρραφή του κοιλιακού τοιχώματος στην αρχική επέμβαση
- Διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος (ανοσοκαταστολή) – λήψη κορτιζόνης
- Μόλυνση της αρχικής επέμβασης (διαπύηση τραύματος)
- Προηγούμενη χειρουργική επέμβαση στο ίδιο σημείο
- Κακή χειρουργική τεχνική συρραφής
Είναι κοινώς αποδεκτό πως η πιθανότητα ανάπτυξης μετεγχειρητικής κήλης είναι σαφώς αυξημένη έπειτα από έκτακτα χειρουργεία ή χειρουργικές επεμβάσεις, οι οποίες απαιτούν μεγάλες τομές (π.χ. ανοικτή χειρουργική αποκατάσταση ανευρύσματος κοιλιακής αορτής). Εντούτοις, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου το αίτιο εμφάνισης μιας μετεγχειρητικής κήλης παραμένει αδιευκρίνιστο.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Το πιο εμφανές σύμπτωμα της μετεγχειρητικής κήλης είναι μια διόγκωση επί της παλαιάς τομής ή πλησίον αυτής. Σε πολλές περιπτώσεις γίνεται ορατή όταν ο ασθενής τεντώνει τον κορμό του, σηκώνει κάτι, ή βήχει.
Πόσο επικίνδυνη μπορεί να είναι μια μετεγχειρητική κήλη;
Όπως συμβαίνει με όλες τις κήλες του κοιλιακού τοιχώματος, αν μία μετεγχειρητική κήλη δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος περίσφιξής της.
Περίσφιξη κήλης ονομάζεται ο μόνιμος εγκλωβισμός του σπλάχνου στον κηλικό σάκο και ο στραγγαλισμός του, γεγονός που ενέχει σοβαρούς κινδύνους για τη βιωσιμότητα του σπλάγχνου και την υγεία του ασθενούς.
Κατά την περίσφιξη του περιεχομένου μιας κήλης αρχικά διακόπτεται η φλεβική απορροή του σπλάχνου, με αποτέλεσμα να δημιουργείται έντονο οίδημα (πρήξιμο). Το γεγονός αυτό επιδεινώνει τα πιεστικά φαινόμενα επί της κήλης με αποτέλεσμα να διαταράσσεται και η αρτηριακή παροχή του οργάνου. Εμποδίζεται δηλαδή η αιμάτωση, με συνέπεια την ισχαιμία και νέκρωση του σπλάχνου.
Σε περιπτώσεις περίσφιξης, εκτός από την ορατή διόγκωση, η μετεγχειρητική κήλη μπορεί να προκαλέσει:
- Ναυτία και έμετο
- Πυρετό
- Έντονο πόνο στην περιοχή
- Γενικευμένο κοιλιακό άλγος και δυσφορία
- Ταχυκαρδία
- Τοπική ερυθρότητα και θερμότητα επί της κήλης
Διάγνωση της μετεγχειρητικής κήλης
Η αξιολόγηση μιας μετεγχειρητικής κήλης γίνεται από εξειδικευμένο Γενικό Χειρουργό. Αρχικά ο Ιατρός θα λάβει πλήρες ιστορικό του ασθενούς και στη συνέχεια θα πραγματοποιήσει την απαραίτητη κλινική εξέταση. Η διενέργεια απεικονιστικών εξετάσεων με αξονική ή/και μαγνητική τομογραφία συνήθως είναι αναγκαία καθώς θα προσφέρει μια πλήρη και λεπτομερή εικόνα της κήλης (μέγεθος, επέκταση, συνυπάρχουσες κήλες).
Πώς αντιμετωπίζεται μια μετεγχειρητική κήλη;
Η αντιμετώπιση μιας μετεγχειρητικής κήλης είναι πάντα χειρουργική. Παλαιότερα, ήταν διαδεδομένη η χρήση ειδικής ζώνης ως μέτρο εμπειρικής αντιμετώπισης της μετεγχειρητικής κήλης. Πλέον, η χρήση ζώνης εφαρμόζεται μόνο σε περιπτώσεις που η καθυστέρηση ή αναβολή του χειρουργείου είναι επιβεβλημένη (π.χ. υπέργηροι ασθενείς), καθώς η ζώνη συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα σχηματισμού ουλώδους ιστού γύρω από την κήλη, δυσχεραίνοντας τη μελλοντική χειρουργική αντιμετώπιση.
Γιατί οι μετεγχειρητικές κήλες είναι ιδιαίτερες σε σχέση με τις υπόλοιπες κοιλιοκήλες;
Οι δύο ιδιαιτερότητες που παρουσιάζουν οι μετεγχειρητικές κήλες είναι:
- Το μέγεθος
Μία μετεγχειρητική κήλη μπορεί να αποκτήσει ιδιαίτερα μεγάλο μέγεθος, ιδίως σε παραμελημένες περιπτώσεις ή έπειτα από πολλαπλές, αποτυχημένες προσπάθειες αποκατάστασης. Οι κήλες αυτές συχνά έχουν πολυάριθμα χάσματα (swiss cheese κήλες) με την παρουσία πολλών τμημάτων του εντέρου ή άλλων οργάνων στο εσωτερικό τους, χωρίς μάλιστα συχνά να υπάρχει η δυνατότητα πλήρους ανάταξης. Με την πάροδο του χρόνου και όσο η κήλη παραμένει αθεράπευτη, τα μυικά στρώματα του κοιλιακού τοιχώματος εξασθενούν και εκφυλίζονται πλήρως με αποτέλεσμα τη σημαντική απώλεια του δομικού στηρίγματος των ενδοκοιλιακών σπλάγχνων (loss of domain).
- Η παρουσία ενδοκοιλιακών συμφύσεων
Οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση που διενεργείται ανοικτά συνεπάγεται τη μελλοντική ανάπτυξη ουλωδών συμφύσεων, χορδών δηλαδή από ινώδη ιστό εντός του εσωτερικού της κοιλίας και πλησίον του σημείου της χειρουργικής τομής. Οι συμφύσεις αυτές δημιουργούν «διαμερίσματα» εντός της κοιλίας δυσχεραίνοντας τη φυσιολογική κινητικότητα των κοίλων οργάνων όπως είναι το έντερο, ενώ πολύ συχνά αποτελούν ζώνες συγκόλλησης των οργάνων μεταξύ τους και με το εσωτερικό του κοιλιακού τοιχώματος.
Ο χειρουργός που θα αντιμετωπίσει μία μετεγχειρητική κήλη, εφόσον ακολουθήσει την κλασική προσπέλαση στο εσωτερικό της κοιλίας θα πρέπει να λύσει (κόψει) όλες τις ενδοκοιλιακές συμφύσεις και να αποκαταστήσει τη φυσιολογική ανατομία, πριν προχωρήσει στην αποκατάσταση της κήλης με την εφαρμογή του πλέγματος.
Χειρουργική αντιμετώπιση της μετεγχειρητικής κήλης
Η χειρουργική αποκατάσταση και η τοποθέτηση πλέγματος αποτελεί τη μοναδική λύση στην αντιμετώπιση της μετεγχειρητικής κήλης. Το πλέγμα που τοποθετείται διασφαλίζει τη σταθερότητα και αποκαθιστά την αντοχή του κοιλιακού τοιχώματος, οδηγώντας στην επαναφορά της φυσιολογικής ανατομίας.
Ανοικτή αποκατάσταση μετεγχειρητικής κήλης
Η κλασική προσέγγιση στην αντιμετώπιση της μετεγχειρητικής κήλης είναι η ανοικτή χειρουργική μέθοδος. Στην τεχνική αυτή διενεργείται νέα τομή πάνω στην ήδη υπάρχουσα ουλή και ακολουθεί η πλήρης λύση των συμφύσεων και η ανάταξη της κήλης. Η τοποθέτηση του πλέγματος μπορεί να γίνει είτε ενδοκοιλιακά είτε εντός του κοιλιακού τοιχώματος. Η τεχνική αυτή εξακολουθεί να αποτελεί την πρώτη επιλογή σε γιγάντιες κοιλιοκήλες λόγω αδυναμίας χειρισμών με τις ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, ωστόσο σχετίζεται με αυξημένο μετεγχειρητικό πόνο, βραδύτερη επιστροφή στην καθημερινότητα και αυξημένο κίνδυνο μετεγχειρητικών λοιμώξεων.
Λαπαροσκοπική αποκατάσταση μετεγχειρητικής κήλης
Η λαπαροσκοπική χειρουργική τεχνική αποτέλεσε την εξέλιξη στην αντιμετώπιση της μετεγχειρητικής κήλης λόγω σαφών πλεονεκτημάτων:
- Η επέμβαση διενεργείται μέσω τομών χιλιοστών, από όπου εισάγεται το λαπαροσκόπιο (κάμερα) και τα χειρουργικά εργαλεία, προσφέροντας μεγεθυμένη εικόνα (10-15 φορές) των εσωτερικών οργάνων του ασθενή
- Ανώδυνη μέθοδος
- Ταχύτερη ανάρρωση. Ο ασθενής μπορεί να εξέλθει του νοσοκομείου ακόμη και την ίδια ημέρα, ενώ μπορεί να επιστρέψει στις περισσότερες καθημερινές του δραστηριότητες άμεσα.
- Μειωμένος κίνδυνος μετεγχειρητικών λοιμωδών επιπλοκών
Το βασικότερο μειονέκτημα της λαπαροσκοπικής τεχνικής είναι η αδυναμία εισόδου εντός της κοιλίας σε περιπτώσεις πολυάριθμων και στερεών συμφύσεων καθώς και η τοποθέτηση του πλέγματος ενδοκοιλιακά (σε επαφή με τα σπλάγχνα), στην πλειοψηφία των περιπτώσεων.
Ρομποτική αποκατάσταση μετεγχειρητικής κήλης
Η ρομποτική τεχνολογία ήρθε για να εκμεταλλευτεί τα βασικά πλεονεκτήματα της ανοικτής και της λαπαροσκοπικής αποκατάστασης των μετεγχειρητικών κηλών, σε σημείο που παρέχει τη δυνατότητα διενέργειας τεχνικών που δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν με οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση.
Κατά τη ρομποτική αποκατάσταση, ο Χειρουργός δε στέκεται πάνω από τον ασθενή κρατώντας τα χειρουργικά εργαλεία με τα χέρια του, αλλά βρίσκεται μπροστά σε μία ρομποτική κονσόλα μακρύτερα και από εκεί μπορεί να χειρίζεται να χειρουργικά εργαλεία. Το Ρομποτικό Σύστημα φέρει ενσωματωμένα τα χειρουργικά εργαλεία σε τρεις αρθρωτούς βραχίονες και εκτελεί τις εντολές με ακρίβεια κινήσεων που δεν μπορεί να πετύχει το ανθρώπινο χέρι. Η όλη διαδικασία διενεργείται έχοντας όραση μέσω μίας 3D μικροκάμερας υψηλής ευκρίνειας του χειρουργικού πεδίου, που προσαρμόζεται σε έναν τέταρτο αρθρωτό βραχίονα. Ο συνδυασμός της «απόλυτης» όρασης σε συνδυασμό με τη λεπτότητα των χειρουργικών χειρισμών επιτρέπει την αποφυγή τραυματισμών κατά τη διαδικασία της χειρουργικής αποκατάστασης.
Τα μοναδικά πλεονεκτήματα της ρομποτικής τεχνολογίας περιλαμβάνουν:
- Τρισδιάστατη απεικόνιση του χειρουργικού πεδίου για απόλυτη οπτική ευκρίνεια.
- Ελαχιστοποίηση του τραυματισμού των παρακείμενων ιστών και μείωση του μετεγχειρητικού πόνου.
- Ταχύτερη και ευκολότερη μετεγχειρητική αποκατάσταση.
- Αναίμακτη τεχνική.
- Απόλυτη ακρίβεια κινήσεων
- Καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα, λόγω μικρότερων τομών.
Η ρομποτική προσέγγιση ωστόσο, προσφέρει τη δυνατότητα της χειρουργικής αποκατάστασης της κήλης εκτός της κοιλίας και εντός του κοιλιακού τοιχώματος, εντός δηλαδή των μυικών διαμερισμάτων. Με την τεχνική της εξωπεριτοναϊκής προσπέλασης (Extended Total Extraperitoneal Repair – eTEP), όπως ονομάζεται, υπάρχει η δυνατότητα οι ρομποτικοί βραχίονες να εισέλθουν ανάμεσα στους κοιλιακούς μύες και όχι εντός της κοιλίας, αποφεύγοντας έτσι το «εχθρικό» περιβάλλον των πολυάριθμων ενδοκοιλιακών συμφύσεων. Ταυτόχρονα, γίνεται δυνατή η τοποθέτηση μεγάλους μεγέθους πλεγμάτων επίσης εκτός της κοιλίας, στο εσωτερικό των λαβωμένων κοιλιακών τοιχωμάτων, γεγονός που όπως έχει αποδειχτεί σχετίζεται με καλύτερη αποκατάσταση, ελάττωση των υποτροπών και αποφυγή μετεγχειρητικών λοιμώξεων.
Πώς να επιλέξετε χειρουργό;
Δεν πραγματοποιούν όλοι οι Χειρουργοί ρομποτικές επεμβάσεις. Το σύστημα Da Vinci® που χρησιμοποιείται διεθνώς, είναι ένα ρομποτικό σύστημα εγκεκριμένο από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων και Υλικών (FDA) και του οποίου ο χειρισμός απαιτεί συγκεκριμένη εκπαίδευση και ιδιαίτερη εξοικείωση.
Ο Δρ. Σπυρόπουλος είναι αριστούχος Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών με Ειδίκευση στην Ελάχιστα Επεμβατική, Λαπαροσκοπική & Ρομποτική Χειρουργική των κηλών του κοιλιακού τοιχώματος Ο Δρ. Χαράλαμπος Σπυρόπουλος έχει λάβει ρομποτική πιστοποίηση για τη διενέργεια χειρουργικών επεμβάσεων, στο νοσοκομείο Misericordia, στο Grosseto της Ιταλίας, κέντρο αριστείας στη ρομποτική χειρουργική, με επιστημονικό υπεύθυνο τον Καθηγητή Χειρουργικής στο πανεπιστήμιο του Illinois, Prof. Pier Cristoforo Giulianotti και εκπαιδευτή τον Dr. Paolo Pietro Bianchi, έναν εκ των κορυφαίων ρομποτικών Χειρουργών στην Ευρώπη. Στην κλινική του, ο κ. Σπυρόπουλος έχει στη διάθεσή του και χρησιμοποιεί την πιο προηγμένη μορφή του ρομποτικού συστήματος στον κόσμο, τη Ρομποτική πλατφόρμα DaVinci Xi®.
Επικοινωνήστε τηλεφωνικά με το Χειρουργό και κλείστε ένα διαγνωστικό ραντεβού για την αντιμετώπιση της μετεγχειρητικής κήλης ή οποιασδήποτε άλλης κήλης από την οποία πάσχετε.
