Διαφραγματοκήλη είναι η πάθηση κατά την οποία ένα τμήμα ενδοσκοιλιακού σπλάγχνου (συνήθως του στομάχου, του οισοφάγου ή και των δύο) «ανεβαίνει» από την περιτοναϊκή κοιλότητα (κοιλιά) στη θωρακική κοιλότητα. Πρόκειται για μία ιδιαίτερα συχνή πάθηση καθώς αφορά περίπου το 10% του πληθυσμού ηλικίας άνω των 40 ετών. Το ποσοστό των πασχόντων αυξάνεται με την ηλικία και υπολογίζεται πως περίπου το 50% του πληθυσμού άνω των 70 ετών πάσχει από διαφραγματοκήλη.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της διαφραγματοκήλης;
Το διάφραγμα είναι μία θολωτή μυϊκή στιβάδα, η οποία διαχωρίζει τη θωρακική από την περιτοναϊκή κοιλότητα. Οι κύριες λειτουργίες του διαφράγματος είναι δύο, η υποστήριξη της αναπνοής και η ευόδωση των γαστροοισοφαγικών λειτουργιών.
Ο οισοφάγος βρίσκεται στο μεγαλύτερο τμήμα του εντός του θώρακα και μέσω ενός τρήματος του διαφράγματος εισέρχεται εντός της κοιλίας, καταλήγοντας μετά από λίγο στο στομάχι. Σε αυτό ακριβώς το σημείο αναπτύσσεται ένας σφιγκτήρας που φυσιολογικά εμποδίζει το περιεχόμενο του στομάχου να παλινδρομεί πίσω στον οισοφάγο.
Σε ανθρώπους που πάσχουν από διαφραγματoκήλη, το ανώτερο τμήμα του στομάχου ή/και το κατώτερο τμήμα του οισοφάγου ωθούνται προς τα πάνω, στη θωρακική κοιλότητα, μέσω διεύρυνσης του φυσιολογικού χάσματος του διαφράγματος . Έτσι δημιουργείται η διαφραγματοκήλη. Σε σπάνιες περιπτώσεις μεγάλων διαφραγματοκηλών, μπορεί να εισέλθει και ολόκληρο το στομάχι ή και άλλα όργανα εντός της θωρακικής κοιλότητας.
Τύποι διαφραγματοκήλης
Ανάλογα με το τμήμα και τη μορφή της ολίσθησης του ανατομικού στοιχείου εντός της θωρακικής κοιλότητας, η διαφραγματοκήλη διαχωρίζεται σε τύπους:
Τύπος Ι ή Ολισθαίνουσα Διαφραγματοκήλη | Πρόκειται για τη συχνότερη μορφή (85% των συνολικών περιπτώσεων διαφραγματοκήλης)
Στην ολισθαίνουσα διαφραγματοκήλη, το ανώτερο τμήμα του στομάχου και το κατώτερο τμήμα του οισοφάγου (γαστροοισοφαγική συμβολή) εισέρχονται στη θωρακική κοιλότητα δια μέσου του οισοφαγικού τρήματος.
|
Τύπος ΙΙ ή Παραοισοφαγική Διαφραγματοκήλη | Η παραοισοφαγική διαφραγματοκήλη δεν είναι ιδιαίτερα συχνός τύπος, καθώς αφορά μόνο το 5% των περιπτώσεων διαφραγματοκήλης.
Σε αυτόν τον τύπο ένα τμήμα του θόλου του στομάχου εισέρχεται στο θώρακα, με τη γαστροοισοφαγική συμβολή να παραμένει στη φυσιολογική ανατομική της θέση. |
Τύπος ΙΙΙ ή Μικτή Διαφραγματοκήλη | Αποτελεί το 10% των περιπτώσεων διαφραγματοκήλης.
Πρόκειται για την περίπτωση, κατά την οποία συνδυάζονται οι δύο παραπάνω τύποι. Η συμπτωματολογία είναι επίσης μικτή, με τον ασθενή να παρουσιάζει ενδείξεις γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης αλλά και πρόπτωσης του οργάνου στη θωρακική κοιλότητα. |
|
Τύπος ΙV
| Αυτός ο τύπος διαφραγματοκήλης είναι αρκετά σπάνιος.
Πρόκειται για τις περιπτώσεις που υπάρχει τόσο μεγάλη διάσταση του οισοφαγικού τρήματος με αποτέλεσμα, εκτός του στομάχου, να προβάλουν στη θωρακική κοιλότητα και άλλα όργανα όπως ο σπλήνας ή το παχύ έντερο. |
Αίτια της διαφραγματοκήλης
Ορισμένοι παράγοντες, οι οποίοι φαίνεται να σχετίζονται με την προδιάθεση εμφάνισης της νόσου είναι:
- Η παχυσαρκία
- Η εγκυμοσύνη
- Ο βήχας, η δυσκοιλιότητα, ή άρση βάρους και άλλοι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης.
- Η προχωρημένη ηλικία
- Η συγκέντρωση υγρού στην περιτοναϊκή χώρα (ασκίτης)
- Η κακή διατροφή / υπερδιάταση του στομάχου
Συμπτώματα διαφραγματοκήλης
Η συμπτωματολογία της πάθησης καθορίζεται από τον τύπο και την έκτασή της.
Σε περιπτώσεις μικρών διαφραγματοκηλών συχνά δεν εμφανίζονται συμπτώματα. Συνήθως, σε αυτές τις περιπτώσεις η πάθηση ανακαλύπτεται τυχαία κατά τη διάρκεια μιας γαστροσκόπησης. Παρόλα αυτά με την πάροδο του χρόνου προκύπτουν σημαντικές ενοχλήσεις.
Οι ασθενείς που πάσχουν από διαφραγματοκήλη συχνά παραπονιούνται για αίσθημα καύσου (καούρα) και πόνο στο στήθος. Τα συμπτώματα αυτά συνήθως οφείλονται σε συνυπάρχουσα γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, η οποία συχνά προκαλείται εξαιτίας της διαφραγματοκήλης.
Άλλα συμπτώματα που μπορεί να προκύψουν εξαιτίας μιας διαφραγματοκήλης είναι:
- Δυσφαγία
- Δύσπνοια
- Δυσπεψία / δυσκαταποσία / φούσκωμα
- Ναυτία και αναγωγές
- Όξινες ερυγές (ρέψιμο)
- Αίσθημα παλμών
- Πόνος στο στήθος
- Αναιμία (σε προχωρημένες περιπτώσεις ως επακόλουθο κάποιας μικροαιμορραγίας που προκαλείται εξαιτίας διάβρωσης του στομάχου)
Συχνά συμπτώματα, τα οποία δε σχετίζονται με τον οισοφάγο και τον στόμαχο, αλλά συνδέονται με την παρουσία διαφραγματοκήλης, είναι:
- Χρόνιος βήχας
- Άσθμα
- Βραχνάδα στη φωνή
- Φαρυγγίτιδα
- Λαρυγγίτιδα
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση & διαφραγματοκήλη
Η τροφή μετά την κατάποση διέρχεται από τον οισοφάγο στο στομάχι, όπου αναμειγνύεται με τα υγρά του και δημιουργείται ο λεγόμενος γαστρικός χυμός. Φυσιολογικά, ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας, ο οποίος βρίσκεται στην είσοδο του στομάχου, αποτρέπει την παλινδρόμηση του όξινου πεπτικού χυμού πίσω στον οισοφάγο. Λειτουργεί δηλαδή σαν μία μονόδρομη βαλβίδα που διοχετεύει περιεχόμενο μόνο από τον οισοφάγο προς το στομάχι και όχι το αντίθετο.
Σε περιπτώσεις διαφραγματοκήλης, η συμβολή του διαφράγματος στη λειτουργία της οισοφαγογαστρικής συμβολής διαταράσσεται καθώς ο οισοφάγος μετατοπίζεται προς το θώρακα. Το αποτέλεσμα είναι να ανεπαρκεί ο κατώτερος σφιγκτηριακός μηχανισμός. Έτσι, το γαστρικό περιεχόμενο παλινδρομεί πίσω στον οισοφάγο δημιουργώντας τα δυσάρεστα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, η οποία σχεδόν πάντα συνυπάρχει με τη διαφραγματοκήλη.
Πιθανές επιπλοκές της διαφραγματοκήλης
Οι πιθανές επιπλοκές της διαφραγματοκήλης προκαλούνται συνηθέστερα από τη συνυπάρχουσα γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και λιγότερο από την ίδια την πάθηση. Η συνεχής έκθεση του οισοφάγου στο όξινο περιεχόμενο του στομάχου μπορεί να γίνει αιτία σοβαρών παθήσεων όπως:
- Οισοφαγίτιδα: Πρόκειται για μία φλεγμονή του βλεννογόνου του οισοφάγου, αρκετά συχνή σε ασθενείς που πάσχουν από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Ανάλογα με την έκταση διακρίνονται τέσσερις βαθμοί οισοφαγίτιδας
- Οισοφάγος Barrett: Σε αυτήν την πάθηση τα φυσιολογικά πλακώδη κύτταρα του κατώτερου οισοφάγου αντικαθίστανται από διαφορετικό τύπο κυττάρων. Ο οισοφάγος Barrett σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του οισοφάγου.
- Αιμορραγία: Οι προχωρημένες οισοφαγίτιδες (3ου βαθμού) προκαλούν μικρές αιμορραγίες, οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν αιτία οξείας ή χρόνιας σιδηροπενικής αναιμίας.
Διάγνωση της διαφραγματοκήλης
Η λήψη σαφούς ιστορικού θέτει την υποψία ύπαρξης διαφραγματοκήλης. Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με συγκεκριμένες – ανά περίπτωση – απεικονιστικές εξετάσεις:
- Γαστροσκόπηση ή αλλιώς ενδοσκόπηση του ανώτερου πεπτικού συστήματος
- Αξονική τομογραφία άνω κοιλίας και θώρακος
- 24ωρος έλεγχος του pH του στομάχου (πεχαμετρία)
- Μανομετρία οισοφάγου, κατά την οποία μετράται η πίεση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα κατά την κατάποση. Με αυτόν τον τρόπο ελέγχεται η λειτουργική ικανότητα του σφιγκτήρα.
Θεραπεία διαφραγματοκήλης
Η θεραπεία της διαφραγματοκήλης εξαρτάται από το στάδιο, στο οποίο βρίσκεται η πάθηση, καθώς και από την ύπαρξη συνοδών προβλημάτων. Σε αρχικά στάδια, η νόσος αντιμετωπίζεται με φαρμακευτική αγωγή και μεταβολή ορισμένων καθημερινών συνηθειών διατροφής που θα υποδείξει ο Ιατρός.
Φαρμακευτική αγωγή
Η φαρμακευτική αγωγή που χορηγείται περιλαμβάνει σκευάσματα που περιορίζουν την έκκριση υδροχλωρικού οξέος από το στομάχι (αναστολείς αντλίας πρωτονίων).
Χειρουργική αντιμετώπιση
Σε περιπτώσεις που η διαφραγματοκήλη αυξάνει σημαντικά σε μέγεθος ή τα συμπτώματα της παλινδρόμησης εμμένουν παρά τη λήψη της φαρμακευτικής αγωγής, η αντιμετώπιση της πάθησης είναι χειρουργική.
O Χειρουργός επαναφέρει τα ανατομικά στοιχεία στη φυσιολογική τους κατάσταση (ανάταξη των σπλάγχνων εντός της κοιλίας και συρραφή του διαφράγματος). Ταυτοχρόνως, στις περισσότερες περιπτώσεις δημιουργεί μία μορφή μονόδρομης βαλβίδας στο άνω τμήμα του στομάχου (μέσω περιέλιξης του στομάχου περί του άξονά του), ώστε να αντιμετωπισθεί πλήρως η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και να αποτραπεί οποιαδήποτε πιθανότητα υποτροπής.
Χειρουργικές μέθοδοι αποκατάστασης της διαφραγματοκήλης
Ανοιχτή επέμβαση
Η κλασική ανοιχτή μέθοδος δε χρησιμοποιείται σχεδόν ποτέ από τους σύγχρονους χειρουργούς. Περιλαμβάνει μία αρκετά τραυματική χειρουργική επέμβαση με την πραγματοποίηση μιας μεγάλης κάθετης τομής στην κοιλιά, προκειμένου ο Χειρουργός να προσεγγίσει το διάφραγμα.
Λαπαροσκοπική θολοπλαστική Nissen
Αποτελεί αποδεδειγμένα μία από τις καλύτερες χειρουργικές μεθόδους αντιμετώπισης της διαφραγματοκήλης και της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Η επέμβαση διενεργείται λαπαροσκοπικά μέσω 4-5 μικρών τομών (5 χιλιοστών) στο δέρμα, χωρίς να γίνει διατομή των μυών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται μηδενική απώλεια αίματος, βραχεία νοσηλεία, μικρότερος μετεγχειρητικός πόνος και συνεπώς ταχύτερη ανάρρωση.
Ρομποτική Χειρουργική Διαφραγματοκήλης
Η ρομποτική προσέγγιση αποτελεί την πιο σύγχρονη χειρουργική μέθοδο που εφαρμόζεται με απόλυτη επιτυχία στο πεδίο της χειρουργικής του πεπτικού συστήματος. Η Ρομποτική μέθοδος διατηρεί και εξελίσσει όλα τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής τεχνικής. Η επέμβαση πραγματοποιείται μέσω μικροτομών, από όπου εισάγονται μία κάμερα μεγάλης ευκρίνειας και τα χειρουργικά εργαλεία.
Η βασική διαφορά μεταξύ ρομποτικών και λαπαροσκοπικών επεμβάσεων είναι πως στις πρώτες ο χειρουργός δεν απαιτείται να βρίσκεται πάνω από τον ασθενή και να κρατάει ο ίδιος τα χειρουργικά εργαλεία. Κατά τη πραγματοποίηση μια ρομποτικής επέμβασης ο Χειρουργός βρίσκεται μπροστά σε μία ρομποπτική κονσόλα, από όπου χειρίζεται τους αρθρωτούς βραχίονες του συστήματος, που φέρουν τα χειρουργικά εργαλεία.
Η μέθοδος εφαρμόζεται με μεγάλη επιτυχία σε υπέρβαρους και παχύσαρκούς ασθενείς, ακόμα και σε εκείνους με εκτεταμένες διαφραγματοκήλες, ενώ η πιθανότητα να μετατραπεί η επέμβαση σε ανοιχτή είναι μικρότερη του 1%.
Πλεονεκτήματα ρομποτικής χειρουργικής διαφραγματοκήλης
Ο Δρ. Χαράλαμπος Σπυρόπουλος έχει στη διάθεσή του και χρησιμοποιεί το πλέον εξελιγμένο Ρομποτικό Σύστημα DaVinci Xi®, μοναδικό εγκεκριμένο από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων και Υλικών (FDA).
Πλεονεκτήματα της μεθόδου:
- Παρέχει τη δυνατότητα τρισδιάστατης έγχρωμης εικόνας υψηλής ευκρίνειας και εντός του μεσοθωράκιου, καθώς και ανοσοφθορίζουσας όρασης, ώστε ο χειρουργός να είναι σε θέση να παρατηρήσει λεπτομερώς όλες τις εσωτερικές ανατομικές δομές του ασθενούς.
- Οι ρομποτικοί βραχίονες που φέρουν τα εργαλεία εκτελούν τις εντολές του χειρουργού με ακρίβεια κινήσεων που δεν μπορεί να επιτευχθεί από το ανθρώπινο χέρι.
- Επιτρέπει την αναγνώριση και τον ατραυματικό διαχωρισμό όλων των ευαίσθητων δομών πέριξ της διαφραγματοκήλης.
- Η ελευθερία κινήσεων των αρθρωτών βραχιόνων προσφέρει τη δυνατότητα ισχυρής συρραφής των χειρουργικών σκελών του διαφράγματος.
- Διευκολύνεται η σύγχρονη παρασκευή του στομάχου και τη δημιουργία της βαλβίδας που συχνά απαιτείται για την αντιμετώπιση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.
- Δίνεται η δυνατότητα λύσης όλων των συμφύσεων του οισοφάγου με το ήπαρ ή το στομάχι με απόλυτη ασφάλεια.
- Εξασφαλίζει πολύ καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα, λόγω της απουσίας μεγάλων τομών.
Ο κατάλληλος Χειρουργός
Ο Δρ. Χαράλαμπος Σπυρόπουλος σε όλη τη διάρκεια της χειρουργικής του καριέρας έχει ασχοληθεί εκτενώς με τη χειρουργική του πεπτικού συστήματος, καθώς και την επιδιόρθωση κηλών του κοιλιακού τοιχώματος. Είναι αριστούχος Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών, με μετεκπαίδευση στην προηγμένη Λαπαροσκοπική Χειρουργική του πεπτικού συστήματος (IRCAD –EITS, Louis Pasteur University, Στρασβούργο, Γαλλία). Ταυτοχρόνως το 2018 έλαβε ρομποτική πιστοποίηση στο κέντρο αναφοράς στη ρομποτική χειρουργική των κηλών του κοιλιακού τοιχώματος, στο νοσοκομείο Misericordia στο Grosseto της Ιταλίας, με επιστημονικό υπεύθυνο τον Καθηγητή Χειρουργικής στο πανεπιστήμιο του Illinois, Prof. Pier Cristoforo Giulianotti.
Επικοινωνήστε με το Χειρουργό σε περίπτωση που το κείμενο σας δημιούργησε απορίες, ή εάν αναζητάτε έναν τρόπο για να απαλλαγείτε οριστικά από τα ενοχλητικά συμπτώματα της διαφραγματοκήλης και της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.
